VATANDAŞLIK SORU CEVAP - 1

VATANDAŞLIK SORU CEVAP - 1

• Türkiye büyük millet meclisi kaç üyeden oluşur ? ( 550 ) * Millet vekili seçilme yaşı kaçtır ? ( 30 )
• Anayasada 2002 yılında yapılan değişiklikle millet vekili seçilme engeli hangi suç seçilme engeli olmaktan çıkarılmıştır ? (ideolojik eylemlerden hüküm giymek)
• Hangi kamu görevlileri istifa etmeden, millet vekili adayı olabilir? (işçiler istifa etmeden MV adayı olabilir)
• Hangi kamu görevlileri, istifa etmeden millet vekili adayı olamaz ? (hakim ve savcılar, silahlı kuvvetler mensupları vs.)
• TBMM seçimleri kaç yılda bir yapılmaktadır? (5 yılda bir yapılır.)
• Meclisin yenilenmesi karar verilirse yetkileri ne zaman son bulur? (yeni meclisin seçilmesine kadar)
• Savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkan görülmezse, seçimler ne zamana kadar geriye bırakılır? (1 yıla kadar)
• Seçimleri geri bırakma sebebi ortadan kalkmamışsa yeniden erteleme yapılabilir mi? (erteleme kararındaki usule göre işlem tekrarlanabilir) * Genel seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılabilir mi? (yapılamaz)
• TBMM üyeliklerinde boşalma olması halinde ara seçim nasıl yapılır? (ara seçim her seçim döneminde 1 defa yapılır. Genel seçimden 30 ay geçmedikçe ara seçime gidilemez)
• Boşalan üyeliklerin sayısı, meclis üye sayısının yüzde kaçını bulduğu taktirde 3 ay içinde ara seçime gidilir? (üye tam sayının %5 geçince ara seçime gidilir)
• Bir ilin veya seçim çevresinin, TBMM üyesinin kalmaması halinde seçim nasıl yapılır? (boşalmayı takip eden 90 günden sonraki ilk Pazar günü ara seçim yapılır)
• Genel seçimler, hangi organın gözetim ve denetimi altında yapılır? (yargı organının denetimi altında yapılır)
• Genel seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimlerle ilgili tüm işlemleri yapmaya ve yaptırmaya hangi makam yetkilidir? (yüksek seçim kurulu yetkilidir) * Yüksek seçim kurulu kaç üyeden oluşur (7 asil ve 4 yedek üyeden)
• Yüksek seçim kurulunun kararları aleyhine başka bir merciye başvurulabilir mi? (hayır)
• Yüksek seçim kurulu görev ve yetkilerini neye göre yapar? (kanuna göre yapar)
• Yüksek seçim kurulu üyeleri Yargıtay ve Danıştayca nasıl seçilir? (üye tam sayılarının salt çoğunluğunun gizli oyuyla)
• Anayasa değişikliklerine ilişkin halkoyuna sunulma işleminde yetkili organ hangisidir? (yüksek seçim kuruludur)
• Türkiye büyük milleti seçildikleri ili veya kendilerini seçenleri mi temsil eder? (hayır, bütün milleti temsil eder)
• Yasama dokunulmazlığı nedir ?Milletvekilini gereksiz soruşturma ve kovuşturmalardan korumayı amaçlayan ve millet vekilliği süresince devam eden anayasal dokunulmazlığıdır.
• Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği öne sürülen bir milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılabilir? (hayır yapılamaz. Meclis kararı olmadıkça millet vekili tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz)
• Ağır cezalık bir suç veya suçüstü hallerinde millet vekili yargılana bilir mi? (evet yargılanabilir)
• Anayasanın 14. maddesinde geçen, temel hak ve hürriyetlerin kötüye kullanılamaması ilkesinin ihlali sebebiyle bir milletvekili hakkında soruşturma veya kovuşturma yapılabilir mi? (evet)
• TBMM üyesinin işlemiş olduğu bir suç sebebiyle verilen ceza zaman aşımına uğrar mı? (hayır)
• Kesin hüküm giyme veya kısıtlanma halinde milletvekilinin düşmesi nasıl karara bağlanır? (bu husustaki kesin mahkeme kararının genel kurula bildirilmesiyle karara bağlanır)
• Milletvekili ile bağdaşmayan bir görev veya hizmeti sürdürmekte ısrar eden milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesi nasıl karara bağlanır? (yetkili komisyonun bu durumu tespit eden raporu üzerine genel kurulca gizli oyla karara bağlanır)
• Meclis çalışmalarına izinsiz ve özürsüz olarak katılmayan milletvekiline hangi yaptırım uygulanır? (bir ay içerisinde toplam 5 birleşim günü meclis çalışmalarına katılmayan milletvekilinin düşmesine, durumun meclis başkanlık divanınca tespit edilmesi üzerine, genel kurulca üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar verilir)
• Partinin temelli kapatılmasına beyan ve eylemleriyle sebep olan milletvekilinin milletvekilliği ne zaman düşer? (bu kararın resmi gazetede gerekçeli olarak yayımlandığı tarihte sona erer)
• Yasama dokunulmazlığı kaldırılan milletvekili kaç gün içerisinde, nereye itirazda bulunabilir? (7 gün içerisinde, anayasa mahkemesinde itirazda bulunabilir)
• Milletvekilliği, TBMM since düşürülen bir milletvekilinin yapmış olduğu itirazı, anayasa mahkemesi kaç gün içerisinde bağlaya bilir? (15 gün içerisinde karara bağlar)
*TBMM nin bilgi edinme ve denetim yolları: soru, meclis araştırması, genel görüşme, gen soru, ve meclis soruşturmasıdır.
genel görüşme : toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren bir konunun TBMM de görüşülmesidir.
gen soru : hükümetin siyasal sorumluluğuna yol açar. Gen soru önergesi, bir siyasi parti grubu adına veya en az 20 millet vekilince verilir.
* meclis soruşturması isteği, 1/10 millet vekilinin vereceği önerge ile olur.
• TBMM af kanunu çıkarması için gereken oy nisabına ne denir? (nitelikli çoğunluk 3/5 denir)
• Kanun tasarıları kim tarafından getirilir? (bakanlar kurulu ‘’hükümet’’)
• Kanun teklifleri kimler tarafından getirilir? (milletvekilleri tarafından getirilir)
• Kanun tasarı ve teklifinin görüşülme usul ve esasları neye göre belirlenir? (TBMM nin iç tüzüğüne göre belirlenir)
• TBMM kabul edilen kanunlar kim tarafından onaylanır? (cumhurbaşkanı tarafından onaylanır)
• Cumhurbaşkanı bir kanunu kaç gün içerisinde yayımlar? (15 gün içerisinde yayımlar)
• Cumhurbaşkanı yayımlanması uygun bulunmadığı kanunları kaç gün içerisinde TBMM ne gönderir (15 gün içerisinde gönderir)
• Cumhurbaşkanı bütçe kanununu uygun bulmadığı gerekçesiyle TBMM ne geri gönderilir mi? (hayır. Gönderilemez)
• TBMM aynen kabul edilen bir kanunu, cumhurbaşkanı tekrar geri gönderebilir mi? (hayır)
• TBMM geri gönderilen kanunda yeni değişiklik yaparsa cumhurbaşkanı değiştirilen, kanunu, geri gönderebilir mi?evet gönderebilir
• Ekonomik, ticari ve özel kişilerin haklarını ilgilendiren antlaşmalar, yayımlanmadan yürürlüğe konulur mu? (hayır konulamaz)
• Türk kanununa değişiklik getiren antlaşmalar nasıl yürürlüğe konur? (TBMM nin onaylamayı bir kanunla uygun bulmasına bağlıdır)
• Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası antlaşmalar ne hükmündedir? (kanun hükmündedir)
• Milletler arası antlaşma ile kanun çatışırsa hangisi esas alınır? (milletlerarası antlaşma esas alır)
• Bakanlar kuruluna kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisini kim verir? (TBMM verir)
VATANDAŞLIK SORU CEVAP - 2

• Kanun hükmünde kararname ile anayasadaki hak ve ödevler istisnasız hangi zamanlarda düzenlene bilir? (sıkıyönetim ve olağanüstü hallerde düzenlenebilir)
• Kanun hükmünde kararnamenin sebebi hangi kanundur? (yetki kanunudur)
• Yetki kanunu ne demektir? (çıkarılacak kanun hükmünde kararnamenin amacını, kapsamını, ilkelerini, kullanma süresini ve süre içinde birden fazla kararname çıkarılıp çıkarılmayacağını gösterir)
• Olağan kanun hükmünde kararnameyi kim çıkarır? (başbakan başkanlığındaki bakanlar kurulu çıkarır)
• Olağanüstü kanun hükmünde kararnameyi kim çıkarır? (cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan bakanlar kurulu çıkarır)
• Kanun hükmündeki kararname ne zaman yürürlüğe girer? (resmi gazetede yayımlandığı gün)
• TBMM de reddedilen kararnameler ne zaman yürürlükten kalkar? (resmi gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar)
• Türk silahlı kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine kim yetkilidir? (TBMM yetkilidir)
• Yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiyede bulunmasına izin verme yetkisi kimindir? (TBMM yetkilidir)
• TBMM tatilde iken ülkenin ani bir silahlı saldırıya uğraması halinde silahlı kuvvet kullanılmasına kim karar verir? (cumhurbaşkanı)
• TBMM kendiliğinden ne zaman toplanır? (her yıl ekim ayının ilk günü toplanır)
• Meclis bir yasama yılında en çok ne kadar tatil yapabilir? (3 ay tatil yapabilir)
• TBMM başkanını kim seçer? (meclis üyeleri seçer)
• TBMM çalışmalarını hangi hükümlere göre yürütür? (kendi yaptığı iç tüzük hükümlerine göre yürütür)
• TBMM sayısını toplam yeter sayısı kaçtır? (üye tam sayısının üçte biri 1/3=184 tür)
• TBMM karar yeter sayısı kaçtır? (toplantıya katılan salt çoğunluğu ile 1/3:2=92 karar verir.
• TBMM bir oylamada bir bakan kendi oyu ile birlikte en fazla kaç oy kullana bilir? (kendi oyu ile birlikte 2 tane kullanabilir)
• Gensoru önergesi nasıl verilir? (bir siyasi parti gurubu adına veya 20 milletvekilinin imzası ile verilir)
• Gensoru önergesi nasıl oylanır? (üyelerin veya grupların verecekleri gerekçeyle güvensizlik önergeleri veya bakanlar kurulunun güven isteği, bir tam gün geçtikten sonra oylanır. ** TBMM başkanlık divanı, meclis başkanı, başkan vekilleri, katip üyeler ve idare amirlerinden oluşur. Meclis soruşturması kim için yapılır? (başbakan ve bakanlar için yapılır)
• Gensoru ile bakanlar kurulunun veya bir bakanın düşürülebilmesi için ne kadar oy gerekmektedir? (276 oy)
• Meclis soruşturması sonucu suçlu olduğu düşünülen başbakan veya bakanlar nereye sevk edilir? (yüce divan sıfatı ile anayasa mahkemesine yargılanması için sevk edilir)
• 2005 yılında 1982 anayasasında yapılan değişikliklerle RTÜK üyelerini TBMM nin seçmesi, bütçenin merkezi yönetim bütçesi olarak adlandırılması hükme bağlanmıştır. Yürütme organı cumhurbaşkanı ve bakanlar kurulundan oluşur.
 Yabancı silahlı kuvvetlerin, ülkeye konuşlanmasına TBMM karar verebilir.* TBMM ki ihtisas komisyonları şu an itibariyle 17dir
 Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere yönetmelik çıkarırlar.** Kanun teklif etmeye, bakanlar kurulu ile milletvekilleri yetkilidir.
 30 yaşını dolduran her Türk vatandaşı milletvekili seçilebilir. Askerliğini yapmayan milletvekili seçilemez.
• İşçiler, görevlerinden çekilmeden milletvekili adayı olabilirler.
• Yüksek öğretim elemanları, görevlerinden çekilmeden milletvekili adayı olamazlar.
• Seçim dönemi dolmadan cumhurbaşkanı seçimlerin yenilenmesine karar veremez.
• Yenilenmesine karar verilen meclisin yetkileri yeni meclis seçilmesine kadar sürer.
• Savaş sebebi ile yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmese TBMM seçimlerin bir yıl geriye bırakılmasına karar verebilir.
• TBMM üyeliklerinde boşalma olması halinde ara seçime gidilir. Ara seçim, her seçim döneminde 1 defa yapılır. Ve genel seçimden 30 ay geçmedikçe ara seçime gidilemez. * TBMM üyeleri seçildiği bölgeyi veya kendini değil bütün milleti temsil eder
• Anayasadaki başlangıç hükümleri, ana yasa metninden sayılır. Yargı yetkisi ‘’Türk milleti’’ adına kullanılır.
• Anayasaya göre yakalanan veya tutuklanan kişi, 48 saat içinde mahkemeye çıkarılır, mahkeme 24 saat içinde karar verilir.
• Yerleşme hürriyeti ancak suç işlenmesinin önlemek, sosyal ve ekonomik gelişmeye sağlamak, sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi gerçekleştirmek, kamu mallarını korumak amacıyla sınırlandırıla bilir.* Siyasi parti grupları, meclis başkanlığı için aday gösteremez.
• Süreli veya süresiz yayın önceden izin alma ve mali teminat yatırma şartlarına bağlanamaz.
• 18 yaşında ve fiil ehliyetine sahip her vatandaş, derneklere üye olabilir.
• 2001 anayasa değişikliği ile ölüm cezası ve genel müsadere cezası verilemez.
• 2004 anayasa değişikliği ile uluslar arası ceza divanına taraf olmanın gerektiği hükümlülükler hariç olmak üzere vatandaş, suç sebebi ile yabancı ülkeye verilemez. Sendika kurmak haktır, grev haktır, lokavt hak değildir.Toplu iş sözleşmesi yapma bir haktır.
• 2001 anayasa değişikliği ile asgari ücretin tespitinde çalışanların geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumuda göz önünde bulundurulur. * Kamu işçileri siyasi partilere üye olabilirler
• Seçim kanunlarından yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde yapılacak seçimlere uygulanmaz.
• Siyasi partiler önceden izin almaksızın kurulurlar. * Kamu işçileri siyasi partilere üye olabilirler.
• Yüksek öğretim elemanlarının siyasi partilere üye olmaları ancak kanunla düzenlenir.
• Yüksek öğretim öğrencileri siyasi partilere üye olabilirler.* Siyasi partilerin kapatılma davasını Yargıtay cumhuriyet başsavcısı açar
• 5 yıl yasağı, bir siyasi partinin kapatılmasına sebep olanların siyaset yapamayacakları süreyi gösterir.
• 5 yıl yasağı, anayasa mahkemesinin temelli kapatmaya ilişkin kararının resmi gazetede gerekçeli olarak yayımlanmasından başlar.
• Yasama dokunulmazlığı milletvekilini gereksiz soruşturma ve kavuşturmalardan korur.
• Yasama dokunulmazlığının istisnası suçüstü hali, ağır cezalık hal ve anayasanın 14. maddesi durumundadır.
• İstifa eden milletvekilinin düşmesi, genel kurulun vereceği karara gönderir.
• Kesin hüküm giyme veya kısıtlama halinde milletvekilliğinin düşmesi, mahkeme kararının genel kurulda okunmasına bağlıdır.
• Anayasa mahkemesi bu itirazı 15 gün içinde kesin karara bağlar.
• Milletler arası antlaşmalarının onaylanmasını uygun bulmak TBMM nin yetkisindedir.
• TBMM de kabul edilen kanunlar, 15 gün içinde cumhurbaşkanı tarafından yayımlanır.
• Bütçe kanunları cumhurbaşkanınca TBMM ne iade edilemez.