ATATÜRK İLKE VE İNKILAPLARI ,ATATÜRK DÖNEMİ VE SONRASI DIŞ SİYASET
Saltanatın kaldırılması (1 Kasım 1922) :
- Nisan 1922 de TBMM nin milli egemenliğe dayalı yeni Türk devleti kuruldu.
- 1 Kasım 1922 de saltanat kaldırıldı. Böylece son Osmanlı padişahı vahdettin `in siyasal etkinliklerine son verilmiş oldu.
- Halifelik kaldırılmadı. Bunun sebebi ise halkın dini yönden hala halifeliğe bağlı olmasıydı.
- Laikliğin ilk aşaması gerçekleştirildi.
Cumhuriyetin ilanı (29 Ekim 1923) :
- 13 Ekim 1923 de Ankara ülkenin başkenti ilan edildi.
- 29 Ekim 1923 de cumhuriyet ilan edildi.
- Cumhuriyetin ilan edildiği gün M. Kemal T.C nin cumhurbaşkanı ilan edildi.
- Meclis hükümeti sistemi kaldırarak kabine sistemi yönetimine geçmiştir.
Cumhuriyet halk fıkrası (9 Eylül 1923) :
- M. Kemal, kurtuluş savaşı döneminde işlerini Anadolu ve Rumeli müdafaa-i hukuk cemiyetiyle yürütüyordu.
- Demokrasinin ilkelerini, yapılacak olan inkılapları buradan yönetmek için cumhuriyet halk fıkrasını kurmuştur.
- Cumhuriyet halk fıkrasının adı 1923 de cumhuriyet halk partisi olarak değiştirilmiştir.
Halifeliğin kaldırılması (3 Mart 1924) :
- Saltanatın kaldırılması ile TBMM Abdülmecit`i halife seçmişti.
- Cumhuriyet karşıtlarının halifeye sığınmaları ve Abdulmecit`in padişah gibi davranması devletin bütünlüğünü zedelediğinden dolayı 3 Mart 1924 de çıkarılan kanunla halifelik kaldırıldı.
- Tekke, türbe ve medreselerin kapatılmasını etkilemiştir.
- Osmanlı ailesinin tamamı yurt dışına gönderildi.
- Erkanı-harbiye-i umumiye vekaleti kaldırılarak yerine genel kurmay başkanlığı kuruldu.
Terakkiperver cumhuriyet halk fıkrası (17 Kasım 1924-Haziran 1925) :
- M. Kemale yardımcı olan arkadaşları 17 kasım 1924 de terakkiperver cumhuriyet halk fıkrasını kurdular.
- Bu partinin kuruluşu demokrasinin gelişimine yardımcı olacak ki düşüncesi ile M. Kemal tarafından desteklendi.
- Cumhuriyet karşıtı olan bazı isyancılar kısa sürede partiyi ele geçirdiler.
- Bunun üzerine 13 şubat 1925 de şeyh sait isyanı çıktı. Daha sonra isyan zorlukla bastırıldı.
- Yeni hükümet ismet paşa tarafından kuruldu. Ardından taktir-i sükun kanunu kabul edildi.
Serbest cumhuriyet fıkrası (12 Ağustos 1930 – 18 Aralık 1930) :
- M. Kemal demokrasinin tam anlamıyla yaşanması için, hükümeti denetleyecek yeni bir partinin gerektiğini düşünmüştü.
- M. Kemalin eski arkadaşı olan fethi okyarı yeni pir parti kurmakla görevlendirdi.
- Partinin amacı ekonomide liberalizmi izleyecekti. M. Kemalin onayı ile serbest cumhuriyet fıkrasını kurdular.
- Cumhuriyet karşıtları partinin içine sızmış, ve amacından sapmasına neden olmuşlardır.
- Bunun üzerine fethi okyar partiyi kapatmıştır.
Menemen olayı (23 Aralık 1930) :
- Derviş Mehmet adındaki bir isyancı ‘’din elden gidiyor’’ demesinin sonucu cahil insanları çevresinde toplayarak halkı ayaklanmaya teşvik eder.
- Asteğmen kubilay öğretmen ayaklanmayı bastırmak istemişse de başarılı olamamıştır.
- İsyancılar tarafından öldürülen kubilayın başı kesilerek bir sırığa takılmış böylece halk oyuna getirilmeye çalışılmıştır.
- İsyan askeri birliklerin menemeni kuşatması ile kısa sürede bastırılmıştır.
Ana yasanın kabulü (Teşkilat-ı esasiye) :
- Ana yasa devletin temel kanunlarını düzenler.
- M. Kemal tarafından hazırlanan yeni Türk anayasası 20 Ocak 1921 tarihinde TBMM tarafından kabul edildi.
- ‘’egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.’’ Maddesiyle milletin yönetimde söz sahibi olması esas alındı.
- Cumhuriyetin ilanından sonra anayasanın 1. maddesi 29 ekim 1923 tarihinde ‘’Türkiye devleti bir cumhuriyettir’’ hükmü eklenmiştir.
- Bunların dışında ülkemiz 61 ve 82 ana yasalarını yürürlüğe koymuştur.
- Şu anda 82 anayasasını kullanıyoruz.
